Shteti Musliman Sunit Samanidët Fuqia e halifatit Abasid filloi të dobësohej nga mesi i shekullit të 9-të, por një numër i i dinastive politikisht të pavarura filluan të paraqiteshin në pjesën lindore të halifatit që e pranonin halifën në Bagdad si lider shpirtëror të tyre. Një Guvernator në pjesën veriore të Afganistanit, Saman Khuda, e themeloi Dinastinë Samanide në vitin 819. Ai vinte nga një familje e nderuar lokale që origjina e saj shkonte deri tek koha para- Islame, dhe Samanidët ishin dinastia e parë Perse që paraqitej pas çlirimeve Arabe që ndodhën në regjion në shekullin e 7-të. Pasi e morën Horasanin reth viteve 900 nga një dinasti tjetër lokale Safaridët (861-1003), Samanidët udhëhoqēn një nga pjesët më të mëdha të Halifatit Islamik në lindje, me qendrat kryesore komerciale siq ishin Nishapuri, Samarkandi, Herati, dhe kryeqyteti Buharaja. Këto qytete ishin disa nga stacionet e mëdha përgjatë rrugës së mëndafsht që kontribuan në prosperitetin e Perandorisë Samanide. Një burim tjetë i të ardhurave ishte tregëtia me skllevërit, të cilët mirreshin nga popullsia Turke (jo muslimane në këte periudhë kohore një numër i madh i popullsisë turke i takonte fesë tengriizmi) në stepet e Azisë qëndrore dhe shiteshin si ushtarë në ushtrit Islame (Mamlukët në Egjipt dhe Mugalët në Indi ishin pasardhësit e disa prej këture skllevërve). Monedhat që janë gjetë në Danimark dhe Suedi tregojnë se rrugët tregëtare të Samanidëve arritën gjerë në Evropën Veriore. Përgjatë mesit të shekullit të 10-të, Perandoria Samanide ishte dobësuar nga sulmet e Turqve të dinastive Muslimane Sunite të Karahanidëve dhe Gaznelive ( dinasti për të cilat do të i postojë disa artikuj në ditët në vijim G.A); Udhëheqësi i fundit Samanidë Isma’il Muntasir ibn Nuh 2 u vra në vitin 1005 me këte mori fund epoka e Samanidëve. Trendet në art dhe kulturë si të Arabëve poashtu të Persianëve janë gjet përgjatë udhëheqjes Samanide. Arabishtja ishte gjuha dominante në perandori e cila ishte përdor nga mendjet shkencore si Ibn Sina ( Avicenna, 980-137) për ti formuluar idet e tyre. Arabishtja ishte përdorurë poashtu me efekte të mëdha në artin dekorativ të kohës. Në të njejtën kohë ishte një interesim në rritje për rigjallërimin e letërsisë Perse, dhe ishte nën udhëheqjen Samanide që Firdewsi filloi narrativën e ti të shkëlqyer për mbretërit Pers, Shahnamet. Arti përgjatë kësaj periudhe ishte i lidhur ngusht me artin modern Abasid, por poashtu kishte disa elemente komplet të traditave tjera: trashëgimia para Islame të kulturës Sogdiane (fis Pers që shtrihej në Lindje të Iranit dhe Azisë qëndrore). Tullat pa xhama u përdorën për të krijuar ndërtesa me strukturë gjeometrike strikte dhe puna me tulla me modele të uniformuar imët. Burimi: The David College davidmus.dk Përktheu: Galdim Ajeti
